ÇOCUĞUMUN DİL VE KONUŞMA GELİŞİMİ NORMAL Mİ?
Anne-babaların çocukların dil gelişim aşamaları hakkında bilgi sahibi olması bu alanda yaşanan bir zorluğun tespit edilmesini kolaylaştıracaktır.
Aşağıdaki kontrol listesi dil ve konuşma gelişiminin temel aşamalarını göstermektedir. Bu liste kullanılarak var olan bir gecikme ya da sorun tespit edildiği taktirde dil ve konuşma terapistinden değerlendirme alınması önerilir.
Doğumdan 3 aya kadar
- Yüksek seslere tepki verir
- Konuşulduğunda sakinleşir ya da gülümser
- Sesinizi tanır ve ağlıyorsa sakinleşir
- Beslenme sırasında sese tepki olarak emmeyi başlatır ya da durdurur
- Gığıldar ve memnuniyet sesleri çıkartır
- Farklı ihtiyaçları için farklı ağlama sesleri çıkarır
- Sizi görünce gülümser
4-6 ay arası
- Gözleriyle sesi takip eder
- Ses tonunuzdaki değişimlere yanıt verir
- Ses çıkaran oyuncakları fark eder
- Müziğe dikkat eder
- Konuşmaya benzer şekilde babıldar ve p,b,m ile başlayan sesler de dahil pek çok ses kullanır
- Güler
- Heyecanlı ya da mutsuz olduğunda babıldar
- Yalnız kaldığında ya da oynarken çağıltı sesleri çıkarır
7 ay-1 yaş
- Ce-e gibi oyunlar oynar
- Seslerin geldiği yöne döner ve bakar
- Konuşulanı dinler
- Sık kullanılan nesnelere dair kelimeleri “bardak”, “ayakkabı”, “meyve suyu” gibi anlar.
- “Buraya gel” gibi komutlara yanıt verir
- Uzun ve kısa ses gruplarını (“tata, baba, bibibi gibi”) babıldar
- Babıldamayı dikkat çekmek veya dikkati sürdürmek için kullanır
- El sallama ve kucağa alınmak için ellerini kaldırma gibi jestleri kullanarak iletişim kurar
- Farklı konuşma seslerini taklit eder
- 1 yaş doğum gününde bir-iki sözcüğü vardır (baba, dede, mama gibi)
1-2 yaş
- Birkaç vücut bölümünü bilir ve sorulduğunda gösterir
- “Topu at” gibi basit komutları yerine getirir ve “Ayakkabın nerede?” gibi basit soruları anlar
- Basit hikaye, şarkı ve kafiyeli oyunlardan hoşlanır
- Kitaplarda söylenen resimleri gösterir
- Düzenli olarak yeni sözcükler öğrenir
- 1-2 sözcüklü soru cümleleri kullanır
- 2 sözcüğü yan yana getirir
- Sözcüklerin başında pek çok farklı ünsüz ses kullanır
2-3 yaş
- Hemen her şey için bir sözcüğü vardır
- Bir şeyler hakkında konuşmak ya da soru sormak için 2-3 sözcüklü ifadeler kullanır
- Farklı ünsüz sesler kullanır
- Aile bireyleri ve arkadaşlarının anlayabileceği şekilde konuşur
- Bir şey sormak ya da dikkati çekmek için nesneleri isimlendirir
3-4 yaş
- Başka odadan seslenildiğinde duyar
- Televizyon ve radyonun sesini diğer aile bireyleriyle aynı ses seviyesinde duyar
- Basit “Kim?”, “Ne?”, “Nerede?” ve “Neden?” sorularına yanıt verir
- Bakım evi, kreş veya arkadaşların evindeki günlük aktivitelerden bahseder
- 4 veya daha fazla sözcüklü cümle kullanır
- Hece ya da sözcükleri tekrarlamadan rahat şekilde konuşur
4-5 yaş
- Kısa hikayelere dikkat eder ve hikaye ile ilgili basit soruları yanıtlar
- Ev ya da okulda söylenenlerin çoğunu duyar ve anlar
- Pek çok ayrıntı içeren cümleler oluşturur
- Hikayeleri konuyu saptırmadan anlatır
- Diğer çocuklar ve yetişkinlerle rahat iletişim kurar
- /r/ sesi dışında tüm sesleri doğru kullanır
- Kafiyeli sözcükler kullanır
- Bazı harf ve sayıları isimlendirir
- Dilbilgisi kurallarına yetişkinler gibi uyarak konuşur
Kaynak: ASHA (American Speech and Hearing Association) How Does Your Child Hear and Talk?